همای سعادت بر شانه ایران
چگونه یک کرکس به همای ایران تبدیل شد ؟
پرنده هما
نام هما یا هومیه، هومایه، هومیا و هومایا در پهلوی به معنی فرخنده و خجسته در اوستا به وفور به کار رفته است. هما یا مرغ سعادت، با نام علمی Gypaetus barbatus از تیره یا خانواده Accipitridae بوده و نام انگلیسی آن کرکس ریش‌دار یا Bearded_Vulture می‌باشد.
چرا یک کرکس پرنده سعادت شد ؟
شاید براتون پارادوکس ایجاد شد که چرا یک کرکس یا لاشخور شد پرنده سعادت در باور ما ایرانی‌ها؟ بریم اول سراغ غذای این پرنده؛ بیش از ۸۰ درصد غذای هما مغز استخوان است و قادر است در کمتر از ۲۴ ساعت استخوان را به صورت کامل هضم نماید زیرا اسید معده هما زیاد است. هما مانند دیگر پرنده‌های شکاری علاقه‌ای به خوردن گوشت و لاشه ندارد و تغذیه اصلی این پرنده استخوان است. هما استخوان را درحین پرواز از ارتفاع بالا به زمین می‌اندازد تا به قطعات کوچک تبدیل شود و سپس اقدام به خوردن آن میکند.
همچنین در نظر داشته باشید هما از لاک پشت و مارمولک نیز تغذیه میکند. هما در خاک‌های حاوی اکسید آهن با چنگال خود خاک حاوی اکسید آهن را بر می‌دارد و آن را روی پر و بالش می‌مالد تا مطمئن شود که به رنگ نارنجی آتشین تبدیل شده و ظاهری جدید به خود بگیرد و رفتار استتار یا دفاعی این پرنده است.
همای سعادت یا مرغ سعادت جایگاه ویژه‌ای در ادبیات و فرهنگ ایران زمین دارد و مشهور است که سایه‌اش بر سر هر که بیفتد، به خوشبختی، سعادت و کامیابی خواهد رسید. به همین دلیل نقش هما در بسیاری از سرستون های تخت جمشید وجود دارد و اشعار بسیاری در ادبیات پارسی سروده شده‌اند.
همای سعادت
هما در اصل پرنده‌ای استخوان خوار است، ایرانیان باستان چهار عنصر آب، باد، خاک و آتش را بسیار گرامی و مقدّس می‌شمردند و آنها را به‌وجود آورنده هستی و گرداننده جهان می‌دانستند؛ تا آنجا که آیین بیشتر اقوام کهن ایرانی نیز همین عناصر طبیعت بوده‌است.
برای همین مردگان خود را در خاک دفن نمی‌کردند چون باور داشتند، خاک نباید آلوده شود و نیاکان ما اجساد خود را در دخمه‌ها قرار می‌دادند، به اعتقاد آنها، اگر هما به سراغ جسدی می‌رفت آن فرد در عالم جاودان سعادتمند و در دنیای بعد بهشتی می‌شد.
در افسانه‌ها دیدنش موجب خوش یمنی بوده است. جالب است بدانید در ادبیات کهن پارسی هرگاه پادشاهی در می‌گذشت و وی را وارثی برای جانشینی نبود، مردم را در میدانی جمع و همایی را رها می کردند، هما بر سر و شانه ی هر که می نشست آن فرد پادشاه سرزمین می‌شد.
برخلاف باورها هما پرنده کمیابی در ایران نیست هم در رشته کوه‌های البرز و هم زاگرس زندگی میکند اما از آنجایی که آشیانه‌اش را در بالای صخره‌ها انتخاب میکند دیدنش کمی سخت است، البته از لحاظ حفاظتی در آستانه تهدید قرار گرفته است.
شکوه در ارتفاع
هما را می‌توان در ارتفاعات و مناطق کوهستانی یافت. این پرنده در ارتفاعی بین ۳۰۰ تا ۴۵۰۰ متر بالاتر از سطح دریا زیست میکند و بیشتر اعضای این گونه در ارتفاعی بیش از ۲هزار متر سکونت دارند.
هما اغلب مناطق متروک و صخره‌ای یا دره‌های مشرف به مراتع را یعنی جایی که چرندگان و شکارگران زیست می‌کنند کنام خود میکند. زیست در چنین مناطقی امکان دسترسی بالقوه جانور به اجساد جانوران شکارشده و مردار را فراهم میکند. هما در تمام طول سال یک جا می‌ماند و هر فصل فقط یک یا ۲تخم می‌گذارد.
لوگوی هواپیمایی هما
لوگو هواپیمایی ملی ایران که به هما شهرت دارد و البته به آن ایران ایر نیز می گویند، چند سال پیش به عنوان برترین لوگو خطوط هواپیمایی جهان انتخاب شد. این افتخار بزرگ، باعث شد تا به سراغ معرفی طراح لوگو هما، ادوارد زهرابیان برویم تا در معرفی این طراح پر افتخار، قدمی هرچند کوچک برداشته باشیم.
طراح لوگو هما کسی نیست جز ادوارد تیگران زهرابیان. کسی که با طراحی این لوگو، نام خود را در تاریخ صنعت هوایی کشور جاودانه کرد. زمانی که او دست به طراحی این نشان تجاری برای هواپیمایی ملی ایران، هما یا همان لوگو ایران ایر زد کسی فکرش را نمی کرد که این نقش زیبا، مستقیم بر روی هواپیماهای پهن پیکر این خط هوایی مشهور نقش ببندد.
مهمترین دلیل شهرت او، طراحی لوگوی هواپیمایی ملی ایران هما است. او به صورت اتفاقی فراخوان طراحی نشان این برند هوایی را مشاهده می کند و طرحی را می زند. این طرح را به این مسابقه ارسال می کند و تیم داوری، پس از بررسی تمامی طرح ها، طرح او را به عنوان لوگوی هما بر می گزینند.