گورستان خالد نبی
اعجاب انگیزترین دیدنی استان گلستان
قبرستان خالد نبی کجاست ؟
خالد نبی نام گورستان و زیارتگاهی در یک منطقه کوهستانی در شمال شرق شهرستان گنبد کاووس در استان گلستان است. در این گورستان که از جاهای دیدنی شمال محسوب می‌شود قبرهایی با قدمت چندین هزار ساله خواهید دید که اشکال عجیب و خاصشان توجه هر کسی را جلب می‌کند.
مسیر دسترسی به گورستان خالد نبی
1. مسیر اول: خود را به گنبد کاووس برسانید. بعد از آن به روستای آق آباد سپس به تمر قره قوزی و در نهایت روستای گچی سو پایین بروید تا این گورستان تاریخی را ببینید. 2. مسیر دوم: با استفاده از جاده شهید صیاد شیرازی خود را به روستای حاجی لر قلعه برسانید. بعد از این روستا مسیر شهر کلاله را در پیش بگیرید و سپس به روستای تمر قره قوزی بروید و در نهایت به روستای گچی سو پایین خواهید رسید. 3. مسیر سوم: از شهر گرگان به سمت مینودشت و سپس گالیکش، کلاله، روستای تمر قره قوزی، روستای گچی سو پایین بروید تا به قبرستان تاریخی برسید.
خالد نبی کیست؟
حال که می‌دانیم خالد نبی کجاست بیایید ببینیم خالد نبی کیست و چرا این منطقه به چنین نامی معروف شده است. برخی معتقدند که خالد بن سنان در یمن می‌زیسته و برای اشاعه یکتاپرستی راهی ایران شد. در آن زمان ساسانیان بر ایران حکومت می‌کردند. خالد خیلی زود مورد احترام و علاقه مردم ایران، به خصوص گنبد کاووس قرار گرفت. به طوری که مردم ترکمن او را بسیار عزیز می‌دانستند و نام خالد نبی را برای ایشان برگزیدند. پس از مرگ هم او را در ترکمن صحرا دفن کردند. گورستان سحرانگیز خالد نبی نامی است که محل دفن خالد بن سنان را نشان می‌دهد. طبق تحقیقات و نظر مورخین قدمت این قبر به دوران پارینه سنگی بازمی‌گردد. در این گورستان علاوه بر مقبره خالد بن سنان بقعه دو نفر از نزدیک‌ترین یاران او نیز دیده می‌شود. یکی از آن‌ها چوپان آتا و دیگری عالم بابا است. مردم محلی برای آن‌ها نیز مقبره‌هایی ساخته‌‌اند. این مقبره‌ها ارزش معنوی بسیاری برای مردم داشته و سالانه افراد بسیاری برای زیارت و بازدید به این منطقه می‌روند. به نقل از کتاب ناسخ التواریخ، خالد بن سنان ۶۱۲۳ سال بعد از به دنیا آمدن آدم و در سال ۵۳۰ میلادی بر تخت نبوت نشسته است. او در سرزمین عدن واقع در یمن می‌زیست و از قبیله «بنی عبس بغیض» بود. خالد نبی در زمره پیامبران تبلیغی بدون کتاب و آخرین مبلغ دین مسیح بوده و رسالتش ایجاب می‌کرد که به‌عنوان مبلغ دینی به همه‌جا سفر کند و مردم را به پذیرش دین مسیح دعوت کند. در آن زمان در ایران، خسرو انوشیروان دادگر پادشاهی می‌کرد و آیین زرتشت مذهب رسمی اکثر ایرانیان بود.
افسانه های قبرستان خالد نبی
کمی دورتر از زیارتگاه خالد نبی، روی یکی دیگر از تپه‌های این منطقه، تندیس‌های سنگی متعددی در کنار یکدیگر و به‌طور پراکنده، مانند یک گورستان، از زمین قد برافراشته‌اند. بر اساس مستندات و شواهد، قدمت این گورستان تاریخی به هزاران سال پیش مربوط می‌شود. همچنین به نظر می‌رسد که تعداد این سنگ‌ها در ابتدا حدود ۶۰۰ عدد بوده است. امروزه گورستان خالد نبی را از عجایب ایران برمی‌شمارند. با مطالعاتی که در این منطقه صورت گرفته، نظریه‌های متفاوتی برای شکل خاص این سنگ‌ها مطرح است. برخی بر این باورند که تندیس‌های بزرگ نشانگر مردانی هستند که کلاه بر سر و شال بر کمر دارند و همچنین تندیس‌های کوچک به‌شکل زنان هستند. عده‌ای نیز برخی از این سنگ‌ها را به صلیب تشبیه کرده‌اند. در نظریه دیگری این تندیس‌های بزرگ و کوچک به اندام‌های مردان و زنان نسبت داده شده‌اند. با تمامی این اوصاف، تقریبا در یک موضوع همه این نظریه‌ها به اتفاق‌نظر رسیده‌اند و آن بیانگر این است که این تندیس‌های سنگی، حکم سنگ‌مزار قبرها را برای ساکنان این منطقه داشته است. به هر حال شکل و شمایل این سنگ‌ها و در پی آن نظریه‌های ارائه شده، بر اساس اعتقادات و آیین‌های مخصوص این منطقه در برهه‌ای از تاریخ است که چنین حاصلی را در پی داشته است. تنها موضوعی که اکنون مهم است، جایگاه ویژه این منطقه در بین جاذبه‌های گردشگری شمال ایران است که متاسفانه با بی‌مهری و کم‌لطفی در سالیان اخیر مورد گزند، آسیب و تخریب قرار گرفته است.
آتش‌سوزی در قبرستان خالد نبی
اگرچه این منطقه در مکانی نسبتا دورافتاده واقع شده، مورد توجه تعداد زیادی از علاقه‌مندان قرار گرفته است. با شهرت روزافزون گورستان و زیارتگاه خالد نبی، این مکان به‌خودی‌خود به جاذبه‌ای مستقل تبدیل شده است؛ تا جایی‌که سالانه بیش از ۱۰۰ هزار گردشگر ایرانی و خارجی از این گورستان باستانی، مناظر و چشم‌اندازهای اطراف آن دیدن می‌کنند. متاسفانه با تمامی این اوصاف، این مکان در مقاطع گوناگون مورد تخریب قرار گرفته است. تخریب‌هایی مانند شکستن سنگ‌ها که در پی کم‌توجهی به گورستان خالد نبی، به‌عنوان یک اثر ملی، بخش‌های بسیاری از آن را شامل شده است. آخرین مورد نیز مربوط به رخ دادن آتش‌سوزی در محوطه این قبرستان است. این آتش‌سوزی که در ۱۶ شهریور ۱۳۹۶ اتفاق افتاد، در حدود سه هکتار از مساحت این منطقه را سوزاند. در پی این آتش‌سوزی تعدادی از تندیس‌های سنگی نیز به کام آتش کشیده شدند و در نتیجه، چهره تلخی از این مکان زیبا برجای ماند. گزارش‌ها حاکی از آن است که کارکنان مجموعه به‌همراه ساکنان محلی توانستند آتش را مهار کنند. طبق معمول نیز خبرهای ضد و نقیضی در این رابطه دست‌به‌دست شده و علت و عوامل مشخصی برای وقوع چنین فاجعه‌ای بیان نشده است. به هر حال موضوعی که مهم است، حفظ و نگهداری هرچه بهتر از آثار ملی کشور است تا به‌راحتی هرچه تمام‌تر در شرف نابودی قرار نگیرند. امیدواریم اقدامات و تمهیدات لازم برای این امر در اولویت و دستور کار مسئولان مربوطه قرار گیرد و به‌طور دائم و نه مقطعی، شاهد رسیدگی به آثار تاریخی و فرهنگی کشورمان باشیم.
جاهای دیدنی خالد نبی
همان طور که اشاره شد مجموعه خالد نبی متشکل از زیارتگاه و گورستانی است که قدمت آن طبق اسناد تاریخی به ۱۵۰۰ سال قبل می‌رسد. این زیارتگاه یک درب ورودی هلالی شکل و دو پنجره در دو طرف بنا دارد. پنجره‌ها و در ورودی فلزی ساده هستند و هیچ تزیینات یا نوشته خاصی ندارند. به نظر می‌رسد پنجره‌های بنا در دوره‌های اخیر به‌جای پنجره‌های پیشین جایگزین شده‌اند. سقف آرامگاه به‌صورت گنبدی مدور و به رنگ سبز است. داخل بقعه آرامگاه، قبری ساده قرار دارد که هیچ کتیبه و نوشته تاریخی که نشانی از قبر داشته باشد، در آن دیده نمی‌شود. دقت در معماری بنا، آن را به‌شکل چهارطاقی‌های دوره ساسانی به چشم می‌آورد. در اطراف زیارتگاه خالد نبی یک گورستان تاریخی و دو بقعه دیگر قرار دارد که مربوط به اطرافیان خالد نبی است. گورستان و قبرهای موجود در آن به نظر اسرارآمیز می‌رسند؛ زیرا دارای سنگ مزارهای افراشته است که از جنس سنگ آهکی و توپر ساخته شده و از نظر فرم بی‌نظیر و منحصربه‌فرد هستند. همچنین اگر در کنار زیارتگاه خالد نبی بایستید، چشم‌اندازی مسحورکننده را مشاهده خواهید کرد. این صحنه زیبا را تپه ماهورهای اطراف زیارتگاه شکل می‌دهند که چون فرشی در پیش پای شما گسترده شده‌اند. از تپه ماهورهای نزدیک به زیارتگاه تا دشت‌های سرسبز اطراف آن و لاله‌زارهایی که در کنار مزارع گندم موجود هستند و در طول مسیر قرار گرفته‌اند، گستره وسیع و زیبایی را در مقابل چشم هر بیننده‌ای به نمایش می‌گذارند.